Iedere manager, iedere directeur, ieder bestuurslid krijgt vroeg of laat te maken met problemen. Wellicht bijna dagelijks met kleine, maar geheid ook met grotere, complexe, wicked problemen. In ieders loopbaan komen ze regelmatig voor, soms totaal onverwachts. Problemen ontstaan in de regel doordat er verwachtingen zijn en daaraan tegengestelde feiten opduiken. Zodra je een tegenstelling ervaart, tussen wat-zou-moeten-zijn en wat-is, ervaar je iets als een probleem.
Problemen komen in organisaties in vele soorten en maten voor. Van eenvoudige tot complexe, dynamische problemen en wicked problems. Bij IT/ICT en communicatie projecten, organisatie-verander trajecten, strategie uitvoeringsproblemen, seizoensperikelen, process hick-ups, innovatie misère, etc.
Omgaan met problemen
Je kunt globaal gezien twee manieren onderscheiden om met een probleem om te gaan. Je kunt het probleem oplossen en niet veranderen of … je kunt veranderen en het probleem wordt ‘opgelost’.
In de regel zijn we goed geëquipeerd om problemen aan te pakken en op te lossen. De literatuur staat bol van de benaderingen en methoden. Denk aan een Blue Ocean benadering, systeem benaderingen, project management methodes, een Symptomen – Kernprobleem analyse, de oorzaak stroomopwaarts zoeken methode, een Probleemniveau analyse, een Oorzaak-Gevolg analyse (ishikawa), maar ook aan een Belbin, Group Think, Insights Discovery, Spyral Dynamics, …
Als probleem nu de bedoeling is?
Maar .. wat nu als probleem de bedoeling is? Wat nu als duidelijk wordt dat het probleem er niet zo maar, niet zonder reden is, … een functie heeft. Anders Denken begint met een fundamenteel anders en creatief kijken naar problemen. Door de verwachtingen en de feiten grondig te onderzoeken: wat is er echt aan de hand, wat is in essentie het probleem? In feite door de stap te maken van een (teleurgesteld) “ja-maar ..” (het is niet wat-het-zou-moeten-zijn en dat is een probleem) naar een accepterend “ja-en …” (“het is wat het is”).
In stap 2 ga je vervolgens na welke nieuwe mogelijkheden er ontstaan door de feiten volledig te accepteren, door “ja” te zeggen tegen de realiteit. Een Anders Denken impliceert een andere manier van denken én doen. Het is in wezen een creatief proces van Waarnemen, Loslaten, Anders Denken, Oplossen. Destileer en creëer vanuit de feiten, waar je in eerste instantie last van had, nieuwe kansen of mogelijkheden.
Energetisch perspectief
Het Anders Denken benadert een probleem ten gronde vanuit een energetisch perspectief. Een probleem levert ook energie, ruwe energie die zijn vorm nog niet gevonden heeft. Je kunt die energie heel goed gebruiken om nieuwe mogelijkheden te onderzoeken, iets nieuws te ontwikkelen, dingen te creëren …
Vanaf het moment dat we Anders Denken over een situatie, een probleem, een issue, ontstaat er ook een mooie paradox. Bij Anders Denken bestrijdt je het probleem niet, maar buig je het om in een nieuwe kans. Vanaf dan geldt namelijk: hoe meer problemen, des te beter. Hoe meer energie, des te meer kansen en mogelijkheden je kunt creëren. Het is vooral een kwestie van energie gebruiken, slimmer kijken en creatiever denken …
