In een samenwerking of in een relatie ontstaan natuurlijk ook wel eens conflicten. In zo’n situatie heb je de mogelijkheid daar verstandig en empathisch mee om gaan. Kenneth W. Thomas en Ralph H. Kilmann hebben een model ontwikkeld om conflicten te hanteren.
Onderzoek jouw stijl
Onderzoek of jij jezelf herkent in één van de vijf stijlen. Het is ook mogelijk dat je verschillende stijlen van conflicthantering hanteert. Elke stijl heeft zijn eigen vóór- en nadelen; de effectiviteit van elke stijl verschilt per situatie.
Het verschil tussen deze stijlen zit ´m in hoe jij omgaat met de twee elementen van een conflict: de inhoud of kwestie waarover het conflict ontstaan is en de relatie met de ander.
Hoe kun je met een conflict omgaan?
Er zijn volgens Thomas-Kilmann vijf stijlen waarop je met een conflict kunt omgaan. Dat zijn: 1. aanpassen, 2. vermijden, 3. vechten, 4. samenwerken en 5. onderhandelen
1. Aanpassen
Aanpassen doe je als je de relatie belangrijker vindt dan de kwestie. Als jij je aanpast, zet jij jouw eigen belangen opzij. Aanpassen is een verstandige strategie als je beseft dat je ongelijk hebt of bij iemand die je nog niet zo goed kent, bijvoorbeeld als je net een nieuwe baan of een goede relatie hebt.
Voordeel: je bouwt er sociaal krediet mee op en bewaart er de vrede mee.
Nadeel: soms kan het aanpassen minder handig zijn. Dan laat jij je iets in de maag splitsen waar je niet achter staat. Mensen die sub-assertief zijn, kiezen vaak voor de aanpassing als strategie.
2. Vermijden
Je kunt ervoor kiezen een conflict te vermijden, als je zowel de kwestie als de relatie niet belangrijk vindt. Je reageert niet en gaat de ander uit de weg.
Voordeel: je steekt er geen energie in.
Nadeel: Vermijden is geen verstandige strategie als je privé of zakelijk ook na het conflict met de ander te maken hebt. Het conflict blijft gewoon liggen en kan op ieder ander moment weer opspelen.
3. Vechten
Vechten doe je als je de kwestie erg belangrijk vindt en de relatie minder belangrijk. Dan stel je jouw belangen voorop. Je zet alles op alles om te winnen. Alles wat je maar enigszins een machtspositie kan geven in het conflict, pak je aan, zodat je jouw zin kunt doordrukken. Argumenten zijn bijvoorbeeld jouw hiërarchische positie, mogelijke financiële sancties, de zwakke punten van de ander …
Vechten kun je doen in noodsituaties of om op te komen voor je rechten bij onderwerpen die voor jou van groot belang zijn. Doe dat alleen als je zeker weet dat je gelijk hebt en alleen om jezelf te beschermen tegen mensen die anders misbruik van je maken.
Voordeel: je hebt grote kans gelijk te krijgen, je houdt volledig vast aan jouw eigen belang.
Nadeel: Vechten is geen handige strategie als je later nog wilt samenwerken of samenleven. Bovendien kun je het alleen doen als je degene bent die de meeste machtsmiddelen tot z’n beschikking heeft. Vechten is vaak een vaste strategie voor mensen die niet assertief zijn, maar agressief.
4. Samenwerken
Samenwerken doe je als je zowel de kwestie als de relatie belangrijk vindt. Je zoekt met/in een samenwerking een oplossing die beide partijen dient. Beide partijen laten de eigen belangen los en gaan op zoek naar het gezamenlijk belang. Door goed naar elkaar te luisteren, elkaars opvattingen en de onderliggende belangen te onderzoeken, ga je samen op zoek naar een oplossing.
Samenwerken is een goede strategie als een band wilt kweken of ‘leren’ tot doel hebt. Het kan alleen als de ander er ook voor open staat. Is de andere partij bezig voor of met vechten, vermijden of aanpassen, dan zal deze strategie niet werken. Een manier om weer tot samenwerking te komen, is het samen voeren van een conflicthanteringsgesprek, bij voorkeur met een professionele derde erbij.
Voordeel: het schept een band en je leert er veel van.
Nadeel: het kost veel tijd.
5. Onderhandelen
Bij onderhandelen richt je je zowel op de inhoud van het conflict als op de relatie. Onderhandelen betekent het verschil samen delen. Beide partijen doen concessies om tot een geschikte, wederzijds acceptabele oplossing te komen.
Het verschil met samenwerken is dus dat je wel vasthoudt aan je eigen belang en doelstellingen, maar van daar uit wel stappen naar elkaar toe zet. Onderhandelen is een goede strategie als beide partijen even machtig zijn en de doelstellingen elkaar uitsluiten.
Ook bij complexe problemen of als er tijdsdruk is, kan onderhandelen een oplossing bieden. Op onderhandelen val je bovendien terug als samenwerken – of vechten – gefaald heeft. Eventueel kun je, door het inschakelen van een derde partij in een conflicthanteringsgesprek, de onderhandelingen snel en gericht voeren.
Voordeel: het is sneller dan samenwerken.
Nadeel: je komt niet altijd tot een optimale oplossing, het is een compromis.
