Een progressiegerichte aanpak heeft als basis een theorie over hoe mensen progressie boeken, hoe mensen verbeteren en groeien. Die theorie is gebaseerd op de onderzoeken naar deliberate practices.
Wetenschap als basis
Het contrast tussen het veel gehanteerde oplossingsgerichte model en het nieuwere progressiegerichte model is de laatste jaren alleen maar groter geworden. Het eerste grote verschil is dat de progressiegerichte aanpak nadrukkelijk en expliciet gebaseerd is op theorieën over menselijk welbevinden. De wetenschappelijke (sociale) psychologie is de belangrijkste rol gaan spelen in de progressiegerichte aanpak. Zo is bijvoorbeeld de groeimindset van Carol Dweck een essentiële pijler geworden. De zelfdeterminatietheorie is ook een pijler van progressiegericht werken.
Groeimindset
1: Focus op het proces
Maak scores en resultaten minder belangrijk en richt je op het proces dat je doormaakt. expliciteer voor jezelf je doorzettingsvermogen, de aanpak en je inzet;
2: Focus op de inspanning
Kies er duidelijk voor dat het niet gaat om de beste, de snelste of de slimste te zijn, maar dat het gaat om de inspanning die je levert om iets te bereiken. Richt de complimenten – de schouderklopjes voor jezelf – op hard werken en oefenen;
3: Focus op groei
Laat merken dat je gelooft in groeimogelijkheden van talenten en intelligentie en ervaar diepgaand je eigen groei;
4: Focus op leren
Sta model voor een leven lang leren en vertel geïnteresseerden hoe je jezelf steeds bent blijven ontwikkelen. Kies bewust mogelijkheden om nieuwe dingen te leren, zonder dat het je het gevoel geeft direct de beste te moeten zijn. Verkrijg inzicht – via testen, scans, etc. – in de vaardigheden die je nog moet en wil ontwikkelen en zorg voor (professionele) hulp bij het aanleren hiervan.
5: Focus op het leren van je fouten
Wees niet bang om te laten zien dat ook jij geregeld fouten maakt en vertel wat je ervan hebt geleerd. Geef jezelf ook bewust de kans om fouten te maken, dus ruim niet alle obstakels uit de weg. Het beste is om van een fout een leermoment te maken. Zoek ook eens op welke fouten jouw voorbeeld of held heeft gemaakt in zijn of haar leven en zoek uit hoe hij of zij daar beter van geworden is.
6: Maak jouw proces bewust!
Het belangrijk om inzicht te krijgen in dit proces. Probeer naasten eens op een begrijpelijke manier te vertellen over de ontwikkeling van jouw groeimindset en de gevolgen daarvan. Neem desgewenst als voorbeeld Fixie die een vaste mindset heeft en overal problemen ziet en Growie die deze problemen omzet in kansen. Probeer te verwoorden hoe Fixie zou reageren op bepaalde situaties en vooral wat Growie zou zeggen en doen. Je oefent zo op een zinvolle én speelse manier om te denken vanuit een groeimindset.
Zelfdeterminatie
De motivatietheorie gaat uit van de natuurlijke, aangeboren neiging van mensen om bezig te zijn met interessante dingen en te zoeken naar verbintenissen tussen zichzelf en de wereld. Deci en Ryan ontdekten dat onder die gerichtheid op groei en natuurlijke ontwikkeling een fundament ligt van drie psychologische basisbehoeften:
- een natuurlijke behoefte aan autonomie
- relaties
- competenties
Als daaraan is voldaan dan is er welbevinden, motivatie, inzet en zin in leren, maar als één van de drie tekortgedaan wordt, dan ontstaan veel van de motivatieproblemen zoals die in veel teams en organisaties ervaren worden.
Flow
Mensen hebben ook een uitdaging nodig om betrokken te blijven op hun onderhanden taak, waardoor flow ontstaat. Flow is de toestand waarin mensen zo opgaan in de activiteiten dat ze alles om zich heen vergeten. Flow is een hele krachtige motor voor leren en groeien. Daarvoor is wel een goede match tussen uitdaging en ervaren kwaliteiten, gaven en bekwaamheden essentieel. De flow kun je bevorderen door uitdagende taken te bieden, duidelijke doelen te stellen en een snelle feedback op de voortgang van de activiteit te geven.
Aandacht voor proces
Het tweede direct in het oog springende verschil met oplossingsgericht werken is dat de progressiegerichte aanpak geen sterktegerichte aanpak is. In Interviewing for Solutions wordt de oplossingsgerichte aanpak voor het eerst als sterktegerichte aanpak beschreven en in veel varianten van oplossingsgericht werken wordt een focus gelegd op de sterktes en krachten van de cliënt.
In progressiegericht werken is er geen sprake van een personalistische sterktegerichte focus, maar een focus op het stimuleren van een groeimindset en aandacht voor het proces. Het verbeteren van waar mensen zwak in zijn, is daarmee ook een belangrijk onderdeel van progressiegericht werken en aanbevolen wordt om deze bijvoorbeeld in trainingen terug te laten komen.
Deliberate practice
Een derde verschil ligt in het verlengde hiervan, namelijk deliberate practice. De progressiegerichte aanpak is gebaseerd op onderzoek naar deliberate practice – over hoe mensen progressie boeken, hoe mensen verbeteren en groeien.
Deliberate practice is een term die door Anders Ericcson is bedacht en is gebaseerd op zijn onderzoek naar de ontwikkeling van topexperts in een bepaald vakgebied. Deliberate practice betekent dat je doelbewust oefent, op microniveau, met frequente feedback, gefocust en daar waar je een prestatieplafond ervaart. Ericcson et al doen al decennia lang onderzoek naar hoe topprestaties tot stand komen.
Ericcson legt een sterke nadruk op mentale representaties. Een mentale representatie is een mentale structuur die correspondeert met een object, een idee, een hoeveelheid informatie of wat dan ook, concreet of abstract. Experts op een bepaald gebied doorzien de complexiteit en de samenhang op dat gebied sneller en kunnen betere en snellere beslissingen nemen vanwege hun complexe mentale representaties.
Microstructuur
Deliberate practice is, zowel fysiek als mentaal, belastend. Deliberate practice niet zo nuttig gevonden als je de overtuiging hebt dat aanleg en talent bepalend is voor wat je kunt bereiken op een bepaald gebied.
Immers, waarom zou je als je een prestatieplafond ervaart aan deliberate practice gaan doen? Je hebt er immers aanleg of talent voor, dus dat is zinloos.
Deliberate practice wordt pas zinnig wanneer je ervan uitgaat dat effectieve inspanning samenhangt met progressie boeken. Het maakt dus veel uit wat je gelooft dat er ten grondslag ligt aan goede prestaties. Naast de overtuiging dat je beter kunt worden door effectieve inspanning, is het ook belangrijk dat je beter wilt worden. Dat je de vaardigheid belangrijk en waardevol genoeg vindt om energie in te steken.
Wat levert het op
Deliberate practice levert op dat je door prestatieplafonds heen breekt. Je gaat functioneren op een hoger niveau dan je voor mogelijk hield. Dat geldt voor activiteiten zoals sporten, acteren en muziekinstrumenten bespelen, maar ook voor leidinggeven, coachen, presenteren, gevoelvoller redeneren, alert reageren, gesprekken voeren etc.
Omdat je effectief oefent wat je uitdagend en moeilijk vindt en waar je fouten kunt maken, ontwikkel je steeds betere mentale representaties. Die complexere en betere mentale representaties zorgen ervoor dat je steeds makkelijker en automatischer de juiste dingen gaat doen.
