Dante’s kromme geeft het proces en de fasen weer waar een mens, een groep of een organisatie doorheen gaat bij onvermijdelijke en pijnlijke veranderingen.
Menselijke processen
De oude komedies en sagen verhalen al van dergelijke processen. Het meest uitgebreide proces is beschreven in Dante’s Goddelijke Comedie, vandaar ook de naam van deze kromme.
Het waren vooral de psychologen die in de bedrijfskunde de aandacht vroegen voor de diepgaande menselijke processen die zich voordoen bij onafwendbare, onvermijdelijke en onomkeerbare situaties met een grote impact op het gevoelsleven.
Vanuit ervaring met stervensbegeleiding vroeg Kübler-Ross aandacht voor het diepe proces waar mensen in terecht komen als ze bijvoorbeeld te horen krijgen van een dodelijke ziekte en daarmee van een onvermijdbare en permanente verandering in hun leven.
Eigenschappen
Terminale mensen stelden zich minder ontkennend op of doorliepen de fasen beter als zij de volgende drie eigenschappen vertoonden:
- Bereidheid om diepgaand over de eigen ervaringen te spreken;
- Gelijkwaardigheid. In staat zijn een werkelijke dialoog aan te gaan met anderen, waarin men van beide kanten deel heeft aan wat de ander ‘werkelijk’ ervaart;
- Zowel de goede als de slechte kanten van iets kunnen accepteren.
Veranderingen
Elk veranderingsproces, elk teamproces en wellicht elke relatie en diep persoonlijk proces, kent een dergelijke kromme. Ook crisis-, verander-, innovatie- en fusieprocessen in organisaties kunnen vergaand en diep ingrijpen in het werken en leven van mensen. Dante’s kromme geeft aan hoe mensen veranderingen beleven en omgaan met veranderingen.
Veranderingen zorgen ervoor dat:
- mensen uit hun comfort-zone worden gehaald
- oude banden worden verbroken
- werkprocessen diepgaand veranderen
- jouw maatjes ineens ergens anderswerken
- er andere procedures gaan gelden
- het dagelijkse ritme anders wordt
- de oude kennis en ervaring niet meer toereikend en zelfs niet meer geldig is
- er nieuwe kennis en ervaring opgedaan moet worden
- de natuurlijke en vanzelfsprekende aanpakken (cultuur) niet meer geldig zijn…
Weerstand
Bij zo’n proces worden dus veel dingen overhoop gehaald. Dat is ook de oorzaak en reden van de weerstand die optreedt. Het proces kan voor de één trager verlopen en emotioneel diepgaander zijn dan bij de ander.
Het spreekwoord ‘des te dieper de dalen, des te hoger de toppen” gaat hier op. Als je niet door de hele kromme gaat, door de put met het spreekwoordelijke hellevuur wat je zuivert van alle mogelijke on-zin, dan ontwikkel je je ook niet zo snel jouw ware menszijn, jouw zuivere persoonlijkheid. De mensen die werkelijk de bodem van de put durven te raken, komen er doorgaans ook veel beter uit. Daar wordt het niet leuker of aangenamer van, maar het geeft wel aan dat het soms goed is om echt diep te gaan.
De ervaring leert dat…
De ervaring bij Dante’s kromme indiceert dat het, in het proces voor de bodem, niet verstandig is om daar al met mogelijke oplossingen te komen. Men is immers nog bezig met een rouwproces, met gevoelens van verlies en verdriet.
Soms is het – als facilitator – zelfs wijs om juist wat zout in de wonde te strooien. Om de mensen daadwerkelijk en concreet met de wellicht nog niet geheel ervaren, harde realiteit in aanraking te brengen.
