Dit is de tijd om diepere dimensies van het leven te onderzoeken. Er is daar het fysieke lichaam en het mentale lichaam. Ons brein hoort volgens de yoga traditie tot het fysieke deel en intelligentie tot het mentale deel. Als mensen hebben we een intelligentie, een cerebrale faculteit en vermogen, die we nog niet goed en volledig weten te hanteren.
Vier dimensies
In de yoga-traditie worden vier verschillende dimensies van menselijke Intelligentie onderscheiden.
- Intellect is één dimensie. Het is de messcherpe faculteit waarmee problemen opengesneden en ontleed kunnen worden.
- Het lijkt er soms op alsof het intellect zich nu tegen de mens keert. En dat heeft te maken met een gebrekkige identiteit. Dat is de tweede dimensie van intelligentie. Het is ook de dimensie waarmee het intellect zich identificeert.
- De derde dimensie van intelligentie brengt jou bij jouw ervaringen, het is een hele grote silo met jouw geheugen. Een ware geheugenbank die de typische vorm van jouw lichaam bepaalt, en eentje die speelt bij al jouw acties.
- De vierde vorm is een intelligentie die geen geheugen kent. Geheugen betekent immers grenzen. Wat ik weet is, heeft een grens. Wat ik niet weet, is grenzeloos. Deze intelligentie kent grenzeloze mogelijkheden. Wat we in het moderne onderwijs niet goed begrepen hebben, is de kracht van onwetenheid.
Intellect
Het intellect werkt als een tweesnijdend zwaard, het kan alleen maar ontleden. De kern en kracht van het intellect is om zaken open te snijden. Afhankelijk van hoe ontwikkeld en scherp het intellect is, worden zaken diepgaand ontleed. Hoe scherper jouw intellect is, hoe meer je de wereld ontleed.
Het is juist deze dimensie die men scherp wil hebben. Iedereen wil toch een messcherpe intelligentie hebben? Om te ontleden werkt het intellect prima, maar om het voor alles te gebruiken, dat werkt helaas niet. Het is eigenlijk enkel en alleen te gebruiken voor de materiële en fysieke zaken in het leven.
Je kunt iets leren kennen door het te ontleden, maar de echte wereld leer je er niet door. Het leven zeker niet. Helaas zitten tegenwoordig de hoofden van mensen vol gedachten – een diarree aan gedachten – over hoe de wereld en het leven in elkaar zitten. Maar de reële wereld en het echte leven kennen ze niet.
Je zult een medemens ook niet echt leren kennen door deze open te snijden en te ontleden. Maar als een dokter een bepaald aspect van jou wil onderzoeken, dan moet hij wel een stukje van jouw lichaam hebben en ontleden om te zien wat er aan de hand is.
Denken
Omdat we bestaan, kunnen we denken. Maar omdat we de controle over het denken verloren hebben, denken we dat het alles is. Te meer omdat het denken zich mengt in en met alles in het leven waar het in wezen niets te zoeken heeft.
Het denken heeft in het leven de overhand genomen. En de pure natuur van gedachten is zo, dat deze logisch moeten zijn. Maar, wat logisch is voor de één, hoeft niet logisch te zijn voor de ander. En juist om zaken bij elkaar te brengen, te hechten en tot een eenheid te brengen, gaat logica niet echt werken. Omdat je in feite met jouw denken, met jouw messcherpe intellect – een ontleed-mes hanteert om mee te hechten. Dat wordt een puinhoop…
Identiteit
Op dit moment lijkt het er op alsof het intellect zich tegen de mens keert. En dat heeft te maken met een gebrekkige identiteit. Dat is de tweede dimensie van intelligentie. In de moderne wereld leren we onze kinderen niet echt om hun identiteit te cultiveren. De fundamentele en eerste identiteit is altijd jouw lichaam. Als je je daarmee identificeert, wordt de kleur van jouw huid ook belangrijk.
Waarom identificeren we ons met ons lichaam? Dat is omdat onze ervaring gelimiteerd is tot ons lichaam. En omdat we ons identificeren met ons lichaam, is een ander natuurlijk anders. Vanwege ras, gender, huidskleur, religie, opleiding, kleding, kapsel of wat dan ook. Hoe dan ook, we ervaren dat als: dit ben ik en dat ben jij.
Je identificeert je met iets. Jouw lichaam heeft daarmee geen probleem, maar jouw identiteit wel. In de Westerse wereld hebben we onze kinderen niet geleerd dat hun identiteit universeel dient te zijn. In de yoga-leer wordt traditioneel aan kinderen geleerd – voordat ze enige educatie krijgen – dat hun identiteit universeel is. Educatie wordt gezien als empowerment. En je moet niemand macht en kracht geven die een gelimiteerde identiteit heeft. Want die kan de harmonie vernietigen, gruwelijk dingen veroorzaken…
Kosmisch
In India leren de jongeren dat hun identiteit niet is met hun familie, hun vader en moeder, hun natie, hun ras of geloof. Maar hun identiteit is met de kosmos, niet global maar kosmisch. Want, als jouw identiteit niet verbonden is met welke beperking dan ook, dan heb je ook met niemand een probleem.
Het is ook zo dat als jij je identificeert met iets beperkts, jouw intellect er naar streeft jouw identiteit te beschermen. Het intellect gaat dan steken, snijden, ontleden. Dat kan een ander pijn doen – zeker als jij jouw intellect scherp en paraat hebt gehouden – omdat het intellect een snij-instrument is. Je kunt een ander verwonden met jouw woorden, gedachten, emoties of zelfs door jouw wijze van kijken. Daarom is het belangrijk – zeker als jongere – niet een beperkte identiteit te hebben. Identificeer jezelf – als de kosmos te groot is voor jou – met de planeet aarde want dat is de basis voor een verantwoordelijk leven.
Ervaring
Geheugen is de derde dimensie van intelligentie, eentje die jou brengt bij jouw ervaringen. Het betreft een levensgrote silo met geheugen. Het gehele lichaam draagt in zich het geheugen van alles wat er heeft plaatsgevonden en gebeurd is. We zijn wie we zijn, alleen door wat we ons herinneren via ons geheugen.
Er zijn acht vormen van geheugen: elementair, atomisch, evolutionair, twee soorten karmisch, zintuigelijk, het te articuleren geheugen en een niet-in-woorden-uit-te-drukken geheugen. Het karmische geheugen is een geheugenbank dat de uiteindelijke vorm van jouw lichaam bepaalt én eentje die in het dagelijkse leven speelt. Het gaat dan om jouw doen en laten, jouw acties.
Het niet-gearticuleerde geheugen – jouw inarticulate memory – is het geheugen wat niet in woorden is te vatten. Als je een stoel ziet, dan weet je dat je daarop moet gaan zitten en niet op de tafel die ernaast staat. Als je een glas ziet, weet je hoe je die moet vasthouden. Een trap oplopen, jouw geheugen, jouw lichaam weet hoe dat moet. Een inarticulate memory is constant in actie. Het inarticulate memory is enorm want veel dingen in het leven doe je nagenoeg automatisch terwijl deze best ingewikkeld zijn.
Het geheugen levert geweldige mogelijkheden maar ook een limitering en grenzen. Wat ik mij herinner en wat jij je herinnert, bevat een grens. Een bepaald type geheugen creëert patronen en patronen op hun beurt creëeren fysieke vormen.
Onwetenheid
De vierde dimensie is pure intelligentie. Het is een intelligentie die geen geheugen en geen grenzen kent. Ons geheugen kent grenzen. Kennis is altijd gebonden aan grenzen. Wat je niet weet is evenwel grenzeloos, het betekent ook: grenzeloze mogelijkheden. Het is de bron van creatie.
Omdat je niet weet hoe creaties werkelijk plaatsvinden, kom je in de regel af met verklaringen en uitleg. Sta eens stil bij één stukje creatie, zoals een bloem, een plant of een mier. Alles wat je ziet is fenomenale intelligentie, het gaat voorbij aan alles wat je maar kunt bedenken.
Wat we niet goed begrijpen, eigenlijk verkeerd verstaan, is de kracht van onwetenheid. Onze kennis, onze wetenschap, is altijd gebonden aan grenzen. In de yoga traditie willen we ons graag identificeren met onze onwetenheid, niet met onze kennis. Die onwetenheid heeft geen geheugen, het is pure intelligentie. Als je een appel eet, transformeert het in een mens. Dat krijg je niet voor elkaar met je hersenen.
Geheugen houdt grenzen in. Wat ik niet weet is grenzeloos. Kennis is altijd gebonden aan grenzen. Binnen de ontwikkeling van de technologie is juist die onwetenheid daar waar de mogelijkheden liggen.
De natuur heeft al millennia lang problemen effectief en efficiënt opgelost. Biomimicry – de kunst van het imiteren van de natuur om menselijke toepassingen uit te vinden – is wellicht dé weg voor de wetenschapper c.q. de technoloog. Of, hij / zij moet domweg iets proberen of iets doms doen. Per slot zijn vele uitvindingen zo ontstaan…
