+31(0) 6 53 24 78 44 info@denhoed-co.nl
Teams

Teams

De wereld wordt geregeerd door teams. Door bestuursteams, directie teams, business teams, management team, project teams, In de Corona-tijd is de nadruk op het functioneel en succesvol samenwerken extra in het zoeklicht komen te staan.

Een team

Teams bestaan – in Human Design termen – uit 3-5 personen. Het harmonieuze en veilige gevoel van een team komt waarschijnlijk voort uit de gezinssituatie. De kleinste eenheid in het leven van vele mensen. We leven allemaal in een team, lopen dagelijks rond in een team, zijn geboren en opgegroeid in een team.

In de Corona-tijd is de nadruk op het functioneel en succesvol samenwerken in een team extra onder de aandacht komen te staan. Door het niet mogen samenkomen, zijn digitale omgevingen – zoals FaceTime, Skype, Zoom en Calendly, Microsoft Teams, G Suite, Slack, Smartsheets, maar ook een Airtable en Paymo  – bewust en gericht opgezocht.

Wat niet verhinderde dat mensen toch de sterke behoefte hadden om af en toe samen te komen, om elkaar real life te ont-moeten. De belemmering zat in de overheidsbepaling die dit alleen in kleine groepen toestond. In de bedrijfsoptiek werd dat veelal vertaald naar … in de hoogstnoodzakelijke teams dus.

Voor de uitvoerende teams was de noodzaak wellicht nog hoger dan voor de bestuurlijke teams. Bij die uitvoerende teams werd het gevoel dat 3-5 mensen het maximum is om functioneel en succesvol samen te werken al heel snel en pregnant duidelijk. Bij een groter aantal, bij zes al, voelden mensen zich al gauw teveel, niet echt connected, en haken ze af of vormen subgroepjes.

Kleine groep

De kern van organisaties wordt vaak gevormd door teams. Door teams die soms dwars door de organisatie heen lopen. En formeel of informeel samenkomen. De informele teams worden gevormd door mensen met eenzelfde kennisachtergrond, met eenzelfde aandachtsgebied, met eenzelfde issue of topic waarvoor ze zich verantwoordelijk voelen…

De informele teams zijn vaak de onzichtbare kracht van de organisatie, in wel en wee, in goede tijden en in slechte tijden.

De formele teams zijn de teams die een uitvoerende taak of opdracht hebben. Bij een samenstel van een aantal teams spreken we van een kleine groep. Een kleine groep is functioneel, effectief en succesvol als deze uit drie teams bestaat, aangevoerd door een alpha. Uit 9-15 mensen dus, met een verkozen leider om de zaak aan te sturen.

Grote groep

Organisatorisch gezien wordt het interessant als we naar grotere groepen, naar corporates en multinationals, gaan kijken. In 1997 publiceerde Shell topman Arie de Geus een boek met de titel  “The Living Company: Habits for Survival in a Turbulent Business Environment”.

In zijn boek legt De Geus uit waarom zoveel bedrijven al vroeg het loodje leggen. Met een levensduur van gemiddeld zo’n twaalf jaar – en voor multinationals een 40 jaar – hoe komt het dat sommige bedrijven al eeuwen bestaan? De Geus geeft aan dat het antwoord zit in de mensen en niet in de financiële activa. Hij geeft als verklaring dat de langst levende organisaties het bedrijf behandelen als ‘living work communities’, meer nog dan een puur economische machine.

Uit de opmerkelijke verhalen bij deze langlevende bedrijven destilleert De Geus als essentieel element het familiale verband. Het zijn juist de familiebedrijven die het eeuwenlang hebben volgehouden. De kern wordt gevormd door close teams en wordt versterkt door de bloedlijn. Deze geven een sterk saamhorigheidsgevoel en een forse competitieve drive. Al deze elementen vormen samen de prescriptie voor een lange levensduur van een organisatie.

Historisch gezien valt het op dat organisaties die het magische getal van eenentachtig, ergo 81 medewerkers, overschreden,  kennelijk een bepaald  mate van duurzaamheid verkregen. En daarmee een grote kans van slagen op een doorgroei en een lange levensduur. Het aantal van 81 wordt verklaard uit het feit dat zo’n grote groep bestaat uit een aantal kleine groepen, waarbij vijf kleine groepen van 16 personen, aangevoerd door een top-alpha, het omslagpunt vormen naar een duurzame en langlevende organisatie.

Fenomeen

De laatste decennia is het fenomeen van een netwerk meer in de belangstelling komen te staan. Was het zo dat bij familiebedrijven de familie in een mindere perioden of bij een crisis bijsprong, de vraag was waarom bijvoorbeeld Microsoft het zo lang volhoudt. Het antwoord lag niet in de binnenwereld maar in de buitenwereld. Microsoft heeft een gigantisch netwerk aan toeleveranciers en afnemers opgebouwd. Vele bedrijven, instellingen en overheden zijn op cruciale punten afhankelijk geworden van Microsoft. Ze fungeren als een zeker vangnet – een lifesaving global netwerk – voor het bedrijf.

Haier voegt een nieuw hoofdstuk toe aan dit fenomeen. De Rendanheyi filosofie – de klant centraal – levert een vortex aan energie en ware bron voor innovaties op. De vele duizenden toegewijde kleine bedrijfjes in het Haier eco-systeem vormen een hecht netwerk waar samenwerken in teams een essentie is en de focus op de onderliggende klantvraag de kern vormt van de groei en het succes van Haier.

Succesvolle teams

Succesvolle teams

Wil een team van 3-5 personen werkelijk succesvol zijn, dan zijn de 6 kanalen, waarlangs energie stroomt, en de twaalf business vaardigheden absoluut noodzakelijk, een must have.
Bij een teamanalyse en team engineering zijn de volgende vragen relevant om te beoordelen of een team werkelijk succesvol kan zijn:

  • Welke gaven of kwaliteiten worden aangesproken bij elk persoon?
  • Wie voelt zich comfortabel – en wie niet – in deze groepssetting?
  • Wat is het niveau van effectiviteit en waar zit de flow van energie?
  • Wat zijn de potentiële moeilijkheden en uitdagingen?
  • Wat zijn seinposten van energie-verlies en ineffectiviteit?
  • Hoe kan het team het werk verbeteren?

Succes van teams

Het succes van een team hangt niet alleen af of een team een ‘kunstje’ al eerder – en met succes – heeft vertoond (de Twee Koplampen), of in welke ontwikkelingsfase een team zit, of de individuele, de team doelen en het uiteindelijk resultaat duidelijk zijn. Uiteraard zijn dat belangrijke aspecten, maar neen, het succes van een team wordt vooral bepaald door het gegeven of een team compleet is qua benodigde vaardigheden c.q. kwaliteiten dan wel gaven. In veel gevallen is dat de doorslaggevende factor geweest bij succesvolle business teams. De twaalf vaardigheden worden in het volgende schema weergegeven.

Missende vaardigheden / kwaliteiten dienen, indien mogelijk, door externen te worden ingevuld. Overlappende vaardigheden /kwaliteiten kunnen in het team een probleem veroorzaken. Zaak is dan dit 1-op-1 – bij voorkeur met een coach – uit te vogelen op “het beste voor het team en het beste voor de persoon”.

 

De schaduwkant van teams

De schaduwkant van teams

De omgeving en context waarin veel organisaties heden ten dage opereren wordt zo complex en veranderlijk, dat deze door individuen alleen eigenlijk niet meer te overzien en te hanteren is. Teamwork krijgt hierdoor een steeds belangrijke en bepalendere rol in organisaties. Veel organisaties realiseren zich dit en investeren dan ook behoorlijk in de samenstelling en de ontwikkeling van hun teams.
(vrij naar Annette Meulmeester)

Houden organisaties evenwel ook voldoende rekening met de schaduwkanten van teams? We weten al jaren dat disfunctionele directie of management teams een behoorlijke impact kunnen hebben op de kwaliteit van besluitvorming en het reilen en zeilen van een organisatie. Toch bouwen we in de praktijk maar weinig mechanismen in om de risico’s hierop te beperken. Met de toenemende onzekerheid, volatiliteit,  complexiteit, ambiguïteit en druk waarmee veel teams te maken hebben, kunnen we ons dat eigenlijk niet permitteren.

Teams

Teams hebben een interessante uitwerking op ons mensen. Ze appelleren aan ons verlangen ergens bij te horen. En dus ook op onze angst om er buiten te vallen. Ze triggeren ons verlangen om gezien en erkend te worden. En daarmee ook onze angst om er niet toe te doen.

Idealiter voelen leden van een team zich met elkaar verbonden en is er een positief en gezamenlijk beeld van het team. Dit maakt dat leden blij zijn lid te zijn van het team. Tegelijkertijd hebben de leden ook nog voldoende binding met de buitenwereld, waardoor ze worden geïnspireerd, nieuwe ideeën en energie verkrijgen en zo nu en dan een reality check opdoen.

Los zand

In de praktijk kom ik soms ‘los zand’ teams tegen. Teams die niet aan het ideaalplaatje voldoen. Er is weinig binding en betrokkenheid bij elkaar en het team krijgt nauwelijks iets van de grond. Energie lekt weg en initiatieven van teamleden om dit aan te kaarten, lopen op niets uit. Leden kiezen er – bewust of onbewust- voor om niet te investeren in het team en hun lidmaatschap.

Soms is dat vanwege de onduidelijke teamdoelstellingen, een gebrek aan purpose, tegenovergestelde belangen of domweg .. tijdsgebrek. Soms ook omdat mensen, op basis van de eerder genoemde sociale behoeften en angsten, het onbewust als risico ervaren om zich te committeren aan het team. ‘Los zand’ teams dragen weinig tot niets bij aan de organisatie, vormen daarmee een risico en vragen om gerichte aandacht.

Hechte teams

Toch dient een organisatie zich meer zorgen te maken over een andere verschijningsvorm van teams. Over een ‘hecht’ team. Dit soort teams kent in de regel juist veel cohesie en er spelen sterke groepswaarden en normen. Bijvoorbeeld: ‘Wij kennen onze markt en klanten door en door, zijn al jaren succesvol als managementteam en we hebben anderen niet nodig om ons te vertellen wat goed is voor onze organisatie”.

Wanneer een ‘hecht’ team druk van buitenaf ervaart, sluiten zich de gelederen. Meningen vanuit de buitenwereld worden niet geapprecieerd, komen minder binnen of krijgen binnen het team een gekleurde betekenis. Het team lijdt veelal aan overschatting van zichzelf, lijkt blind en doof voor kritische signalen en geluiden.

De leden ervaren het team vaak als beklemmend, maar voelen zich te afhankelijk om tegen de groepsnorm in te gaan. Het belang van eensgezindheid weegt zwaarder dan de kwaliteit van de besluitvorming. Het is een bekend mechanisme, ook wel Group Think genoemd. Juist in deze tijd speelt dit mechanisme – veel vaker dan we denken – een rol in directie of management teams en in project teams.

Remedies

Dit soort teamprocessen zijn soms zo dwingend, dat we ons daar maar moeilijk uit kunnen ontworstelen. Tegelijk is het van belang de invloed van deze processen serieus te nemen en mechanismen in te bouwen om die invloed te verkleinen.

Door bijvoorbeeld bij belangrijke besluiten eerst tot individuele standpunten te komen en deze vervolgens pas daarna gezamenlijk te bespreken. En vooral door regelmatig – bij voorkeur individueel en in de ‘buitenlucht’ – te reflecteren op het functioneren van het team en hier indien nodig op in te grijpen. Bijvoorbeeld ook door regelmatig externe deskundigen uit te nodigen in het team. Vreemde ogen dwingen …soms, nietwaar?

Een gezond team

Een gezond team kent heldere grenzen die zorgen voor binding en cohesie, maar die ook poreus genoeg zijn om invloeden van buitenaf binnen te laten. Een gezond team weet hoe elk teamlid denkt, hoe ze besluiten neemt en wat de sterke maar ook de zwakke kanten van het team zijn. Dat tezamen vraagt om een continue ‘helicopter’ aandacht. Zo bouwen we teams die organisaties verder helpen, strategisch weloverwogen beslissen, projecten succesvol afronden, juist in deze tijd!

Valkuilen van teams

Valkuilen van teams

Uitzonderlijk presterende projectteams brengen ook dramatische neveneffecten met zich mee. Dat is de andere kant van de medaille bij het werken in teams waar projectmanagers alert op moeten zijn. Want het kan – dat is gebleken in de praktijk – goed fout gaan…

Het fenomeen is ook bekend als Projectitis. Veel voorkomende valkuilen zijn:

1. Group think

In zeer eensgezinde teams verliezen de leden hun kritisch vermogen. Dit fenomeen vindt plaats als de druk tot saamhorigheid wordt gecombineerd met een illusie van onoverwinnelijkheid. Beslissingen worden dan snel genomen zonder stil te staan en na te denken over alternatieven. Dit leidt vaak tot fiasco’s die nadien voor absurd en onmogelijk worden gehouden. Symptomen van group think zijn:
– de denkwijze wordt niet meer getoetst aan de actuele realiteit:
– het witwassen van kritisch denken – i.c. de Zwarte Hoed van de Bono – en directe druk om eensgezind te blijven:
– een negatieve stereotypering van buitenstaanders; “good guys versus bad guys”
– een tunnelvisie waarbij andere zienswijzen niet worden toegelaten….

2. Bureaucratic bypass syndrome

Projectteams worden vaak gelegitimeerd om bureaucratische regels te omzeilen om het werk gedaan te krijgen. Als daarentegen het passeren van de bureaucratische regels een leefstijl wordt van het team, zullen organisatiemedewerkers die gebonden zijn aan regels en procedures geïrriteerd en vijandig kunnen worden. Uiteindelijk kunnen wegversperringen en tegenwerking het resultaat zijn van deze teamcultuur.

3. Entrepreneurs disease

Projectteams kunnen op dezelfde manier begeesterd worden als startende ondernemingen. Zo’n begeestering is opwindend en draagt veel bij tot het succes van het team.
Maar misbruik kan ook optreden als het team beslissingen neemt die weliswaar goed zijn voor het team maar niet zo goed zijn voor de (moeder)organisatie. Een (moeder-)organisatie die dan neerbuigend wordt bejegend en weggezet als een club van old fashioned, over-the-hill, retarded and jumped-up bo-bo’s.

4. Teamspirit wordt team-ingenomenheid

De opwinding, chaos en vreugde door het werken aan een inspirerend, uitdagend project kan een uitzonderlijke ervaring zijn. Teamleden kunnen zelfingenomen worden door de kansen en uitdagingen van het project en het talent om zich heen. Zo worden aan de ene kant uitzonderlijke bijdragen geleverd binnen het project, maar aan de andere kant – bij beëindiging van het project – gebroken professionele en persoonlijke relaties achtergelaten met burnouts, een leeg gevoel en disoriëntaties.

5. Going native

Deze uitdrukking stamt uit de koloniale tijd toen agenten de gebruiken, waarden en voorrechten van het vreemde land aannamen. Op een wijze die hen niet langer als representant van de natie deed aanmerken.De film “Dances with Wolves” is daarvan een prachtig voorbeeld. Hetzelfde fenomeen kan zich voordoen bij projectteams die full time en langere tijd werken bij de klant en die zich niet meer identificeren met de doelen en belangen van de thuis-organisatie.…

Aanraders

De fenomenen opmerken is een eerste stap. De volgende stap is het nemen van voorzorgsmaatregelen zoals project audits, één of meer teamleden zonodig vervangen, kortstondig kanjers inhuren met ervaring in dit soort valkuilen, VrijMiBo,…

Het vormen van Matrixteams voorkomt een vereenzelviging met het team en ook de afzondering van de (moeder)organisatie. Een andere aanrader is om frequent buitenstaanders in het team erbij te halen om andere denk- ene zienswijzen te introduceren, en innovaties of oplossingsrichtingen in te brengen…

Systemische wijsheid

Systemische wijsheid

Je voelt dat er iets niet klopt in jouw organisatie of team, maar je kunt het niet onder woorden brengen. Dus ga je gewoon door en negeer je de signalen. De signalen die komen vanuit jouw omgeving of vanuit jouw lichaam. Jammer, want er valt veel meer te halen uit de systemische wijsheid die jij in je hebt.

Door je eigen systemische wijsheid aan te zetten, boor je een nieuwe bron van informatie aan. Je komt op een dieper niveau van weten, zonder dat je er veel moeite voor hoeft te doen. Je weet welke drie oerkrachten er werken in de onderstroom van organisaties en teams. Je begrijpt wat je al voelde maar waar je in aanvang nog geen woorden voor had.

Organisatie veranderingen

Een organisatie is een complex fenomeen. Het veranderen van een element kan grote invloed hebben op het totale systeem. Anderzijds is het vaak moeilijk vaste patronen in een organisatie te doorbreken en een nieuwe koers te varen. Een individu of een gehele afdeling kan zonder het te beseffen verstrikt raken in de patronen van het organisatiesysteem. Dit verstrikt raken heeft diverse gevolgen voor zowel het individu als de organisatie, bijvoorbeeld fysieke klachten, maar ook conflicten en een gebrek aan productiviteit en creativiteit binnen de organisatie.

Door situaties vanuit systemisch perspectief te bekijken, krijg je meer zicht op wat er écht speelt in jouw team of de organisatie. Je creëert nieuwe opties in jouw denken en handelen. Besluiten nemen wordt een stuk gemakkelijker. Het lijkt wel of je zodoende minder hard hoeft te werken, vooral in situaties die voorheen ingewikkeld en lastig waren.

Aanpak is eenvoudig

De aanpak is – zeker voor doorstarters en het MKB  -even eenvoudig als effectief:

  1. uitzoomen in plaats van inzoomen op details en deze analyseren;
  2. naar het vertrekpunt kijken om het einddoel te kunnen zien;
  3. openstaande rekeningen onder ogen zien om weer omzet te krijgen;
  4. mallemolens van patronen gaan zien om een andere weg te kunnen gaan en
  5. begrijpen dat problemen oplossingen voor iets anders zijn.

Dat betekent niet dat het altijd makkelijk is om systemisch te interveniëren. Je moet er namelijk zelf iets voor doen: het lef hebben om niet alleen vanuit een ander perspectief te kijken, maar ook te handelen. Bereidheid om de werkelijkheid onder ogen te zien en dromen en illusies durven los te laten. In die zin kun je bij deze manier van systemisch werken niet aan de zijlijn blijven staan. Maar… kleine én grote veranderingen zijn jouw beloning.

Jouw plek

Via een systemische wijsheid leer je hoe je om kunt gaan met belemmerende patronen binnen jouw organisatie. Tevens krijg je inzicht met betrekking tot de plek die je zelf inneemt binnen de organisatie en vanuit welke positie je optimaal kunt functioneren.

Voor alles zal systemische wijsheid kunnen bijdragen aan een menselijker benadering bij organisatieveranderingen. En wel zodanig dat medewerkers zich als persoon én om hun bijdrage vaker erkend en gewaardeerd voelen. Dan worden ook betrekkingen en structuren helderder.  En zal elke medewerker zich vaker vrij van verstrikkingen en beperkende patronen voelen om zich vervolgens geheel aan zijn / haar taak te kunnen gaan wijden.

Leiderschap in een VUCA-wereld

Leiderschap in een VUCA-wereld

In VUCA is aangegeven dat een VUCA-wereld er één is met een hoge mate van vluchtigheid, onzekerheid, complexiteit en vaagheid. Een wereld waarin het steeds moeilijker is om te plannen en lange termijn plannen te maken.

Leiderschap

Wat dient een leider te doen, wat past nu bij een VUCA-wereld? Het begint met het gezamenlijk creëren van een overzichtelijk en gedeeld beeld. Welke veranderingen zien we? Schep als leider orde in de chaos. Zodra er een overzicht en inzicht is, kun je gaan naar het verschaffen van (meer) helderheid.

Het overzicht en inzicht dient op een eenvoudige en begrijpbare wijze overgebracht te worden naar de mensen in de organisatie: “Dit is de situatie waar we ons in bevinden”.

De volgende stap is dan het creëren van een visie op de voorliggende thema’s. De kunst is om ook die heel helder en simpel te houden.

Dan volgt het durven zetten van een (strategisch) punt op de horizon. Geef ook aan binnen welke kaders we daar kunnen komen. Zet piket-paaltjes neer en geef de beslis-ruimte aan. Geen kant en klaar plan dus!

Dus, helder zijn over waar je naar toe wilt, maar flexibel in hoe je dat gaat bereiken!

Het betekent een gezamenlijk op zoek gaan naar wat werkt. Samen kleine stapjes zetten in de goede richting. Trail en error past hierbij, proberen stappen te zetten en alert blijven kijken of het werkt. Zo nodig ook snel en vroegtijdig bijsturen.

Leiderschapsvaardigheden

Bob Johansen geeft in zijn boek Leaders Make the Future: Ten New Leadership Skills for an Uncertain World de tien leiderschapsvaardigheden waarmee je de VUCA wereld tegemoet kunt treden:

  1. Maker instinct: Benut alle innerlijke vaardigheden die je hebt. Haal dit ook in anderen naar boven. Doe waar je goed in bent en werkt vanuit die kracht;
  2. Clarity: Zorg voor helderheid en duidelijkheid middels een goed begrijpbare visie;
  3. Dilemma flipping: draai dilemma’s om naar uitdagingen en kansen;
  4. Immersive learning ability: Probeer te leren vanuit game situaties. Beleef en verbeeld hetgeen je wil bereiken;
  5. Bio-Empathy: bekijk zaken vanuit het natuurlijke. Zoals het gegroeid is;
  6. Constructive Depolarization: de vaardigheid hebben om rust en kalmte te brengen en om mensen te brengen naar het punt waarop je constructief samenwerkt;
  7. Quiet Transparency: De ouderwetse baas bestaat niet meer. Mensen dienen open en authentiek te zijn zonder zichzelf te promoten;
  8. Rapid Prototyping: Trail en error, proberen en snel bijsturen en aanpassen;
  9. Smart-mob organizing: Maken, ondersteunen en koesteren van sociale netwerken, van hubs. Gebruik maken van elektronische mogelijkheden;
  10. Commons Creating: Vergroot en deel kennis die je hebt, zodat concurrentie kan ontstaan op een hoger niveau. Kennis voor jezelf houden is geen macht meer.

Omdat alles steeds sneller verandert, vluchtiger en ambigu wordt en er steeds meer kleine factoren met complexe gevolgen gaan komen, is het zaak om als organisatie heel flexibel te worden, te zijn en te blijven. Vaardigheden en gedrag zoals hierboven beschreven zorgen er dan voor dat je als leider kansen en mogelijkheden creëert voor jouw organisatie in de VUCA wereld!

Lees ook: VUCA